Harita Dil (Coğrafik Dil) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Dile pürüzlü bir görüntü veren, dilin üst ve yan taraflarında yer alarak içerisinde tat tomurcuklarını bulunduran kısımlarına papilla denir. Dilin bazı bölümdeki papillaların yok olmasıyla, dilde parlak kırmızı bölümler, tuhaf çizgi ve şekiller oluşur. Dil üzerinde oluşan coğrafik biçim nedeniyle bu hastalığa Harita Dil hastalığı adı verilmektedir. Bu hastalık Coğrafik dil ya da tıbbi ismiyle migratory glossitis olarak da bilinmektedir.

Dilin üzerinde öbek şeklinde, çeşitli boyutlarda lekeler ya da yamalarla kendini gösteren Harita Dil (Coğrafik Dil) Sendromu, genellikle ağrısız bir durum olan harita dil, toplumun yüzde 2-3’ünde görülüyor. Harita dilin kadınlarda daha sık görüldüğünü vurgulayan Yücelen Ortaca Hastanesi KBB Uzmanı Op.Dr. Alev Günal,“Çocuk yaşlardan itibaren görülse de 40 yaş üstü kişilerde daha fark edilir olur. Irk, fiziksel özellik gibi ayrımlar olmaksızın tüm gruplarda eşit şekilde görülür. Stres, vitamin eksikliği, diyabet, alerji, hormonal değişikliklerin de harita dile sebep olduğu düşünülüyor” açıklamasında bulundu.

Harita dil hastalığının belirtisi, dil üzerinde sarımsı- beyaz şekiller, parlak kırmızı bölümler, kenarları hafif kalkık yuvarlak dokular, zaman zaman değişiklik gösteren haritaya benzer bir görüntü ortaya çıkmasıdır. Genellikle ağrılı ya da acısız olduğu halde, hastalar asitli içeceklere, acılı yiyeceklere, sıcak yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet gösterilebilmektedir.

“yarık dil” de bu tabloya eşlik edebilir

Dilin bazı bölümlerindeki tat tomurcuklarının yok olmasıyla, dilin yüzeyinde parlak kırmızı, sarımsı beyazımsı değişik çizgi ve şekiller oluşabiliyor ve bu durum, takımadalar gibi coğrafik şekilleri andırdığı için dil, harita dil (coğrafik dil) sendromu ismini alıyor. Bu çizgi ve şekiller çoğunlukla dilin sırt ve yan yüzeylerinde görülür. Zamanla, bazen birkaç hafta bazen birkaç ayda, bu şekiller değişiklik gösterebilir. Dil yüzeyinde küçük kesik alanlarla görülen “yarık dil” de bu tabloya eşlik edebilir”.

Harita Dil (Coğrafik Dil) Sendromu: Sedef hastalarında daha sık görülüyor Stres, vitamin eksikliği, diyabet, alerji ve hormonal değişiklikler de sebep olarak düşünülse de bu faktörlerin hiçbiri kesin olarak harita dil ile bağlantılı değildir. Harita dil ile sedef hastalığı arasında bir ilişki olduğuna dair yayınlar vardır. Sedef hastalarında harita dilin daha sık olduğu bulunmuştur. Bazı kaynaklar harita dili sedef hastalığının oral bir formu olarak görür.

Harita Dil (Coğrafik Dil) Sendromu: Sigara ve tütün kullanımı tabloyu ağırlaştırabilir Harita dil (coğrafik dil) sendromu genellikle rutin diş muayenesi veya oral muayenede fark edilir. Çoğu zaman hastalar tarafından kötü huylu lezyonlarla karıştırılabilir. Teşhis sırasında lökoplaki, liken planus, eritamatöz candida gibi ağız içinde semptom veren diğer hastalıklardan ayırımının iyi yapılması gerekir. Tehlikeli bir lezyon değildir, bulaşıcı değildir, çoğunlukla herhangi bir ağrı veya rahatsızlık olmadan tedavi gerektirmeksizin iyileşmektedir. Ancak bazen acılı/baharatlı, asitli, sıcak yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet, özellikle yanma hissi oluşabilmektedir. Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı da tabloyu ağırlaştırabilir.

Harita Dil (Coğrafik Dil) Sendromu: Tetikleyici unsurlara karşı dikkatli olunmalı

Harita dil (coğrafik dil) sendromu tedavisi semptomatiktir. Belirgin durumlarda gargara şeklinde oral ağrı kesiciler verilebilir, B vitamini ve çinko takviyeleri önerilir. Sigara bırakılmalı, baharatlı veya asidik gıdalar, tuzlu yiyecekler, çok sıcak yiyecek ve içecekler tüketilmemeli. Aroması yoğun bir diş macunu yerine daha hassas diş etleri için üretilmiş macunları tercih edilmeli.

Harita dil (Coğrafik dil) zamanla kaybolabilir, ancak bunun olup olmayacağını veya ne zaman olacağını tahmin etme imkânsızdır. Hayatın bir döneminde tamamen kaybolup sonra yeniden oluşabilir. Tetikleyici unsurlar karşısında dikkatli olunması gerekir.

Dil yapısındaki değişiklikler gözle görülür şekilde olduğundan ağız ve diş sağlığı hekimleri tarafından bulgular muayene esnasında tetkik edilebilir. Hastalığın tetkikinde liken planus (deri, eklem ve mukozalarda gelişen bir deri hastalığı), lökoplaki (ağız içinde yaralarla seyreden bir hastalık), reiter sendromu (vücudun başka bir bölgesinde meydana gelen bir enfeksiyon nedeniyle, bir bölgede oluşan ağrı ve lezyonlar), sedef hastalığı, gül hastalığı, frengi, miliyer tüberküloz hastalıklarının göz önünde bulundurularak bu risklerin elenmesi gerekmektedir. Ayrıca kullanılan ilaçların yan etkileri olarak ortaya çıkıp çıkmadığı araştırılmalıdır.

Harita dil hastalığının iyileştirici bir tedavisi yoktur. Uygulanacak tedavi semptomatiktir. Tedavide genellikle kortikosteroid (kortizon, prednizon, deksametazon v.b.) ilaçlar kullanılır. Mantar ve bakteri oluşumuna yönelik antikandidal tedavi ya da antiseptik solüsyonlar kullanılabilir.

Harita dil hastalığının doğumdan itibaren gelişen bir yapı bozukluğu olduğu tahmin edildiğinden, korunma yöntemi bilinmemekle birlikte, bu hastalığa sahip hastaların acı, asitli ve sıcak gıdalardan kaçınmaları tavsiye edilmektedir. Hastalık ağrı ve acı ile birlikte seyretmediği halde, bu gıdalara karşı hassasiyet oluşturmaktadır.