Zatürre Nedir?

Tıbbi adıyla pnömoni. Akciğerdeki hava keseciklerinin iltihaplı sıvı ile dolmasıyla oluşan sıklıkla mikrobik etkenlerle oluşan bir hastalıktır. Zatürre Kimlerde Görülür? Öncelikle okul öncesi yaşta çocuklarda, bağışıklığı zayıflatan hastalığa sahip kişilerde, 65 yaş üzeri yaşlılarda sık görülür.

Zatürrenin Sebepleri Nelerdir?

Birçok mikrop zatürreye neden olabilir. En yaygın olanları soluduğumuz havada bulunan bakteri ve virüslerdir. Vücudunuz genellikle bu mikropların ciğerlerinize bulaşmasını engeller. Ancak bazen sağlığınız genel olarak iyi olsa bile bu mikroplar bağışıklık sisteminizi alt edebilir. Zatürre, ona neden olan mikrop türlerine ve enfeksiyonun nereden bulaştığına göre sınıflandırılır. Toplum kökenli zatürre En sık görülen zatürre türüdür. Hastanelerin veya diğer sağlık tesislerinin dışında meydana gelir. Şunlardan kaynaklanabilir: Bakteriyel zatürre Bakteriyel zatürrenin en yaygın nedeni Streptococcus zatürredir.

Bu tür zatürre kendi başına veya soğuk algınlığı veya grip geçirdikten sonra ortaya çıkabilir. Lober zatürre adı verilen bir durum olan akciğerin bir bölümünü etkileyebilir. Bakteri benzeri organizmalara bağlı zatürre Mycoplasma pneumoniae ayrıca zatürreye neden olabilir. Tipik olarak diğer zatürre türlerinden daha hafif semptomlar üretir. Tipik olarak yatak istirahati gerektirecek kadar şiddetli olmayan bu tür zatürreye yürüyen zatürre denir. Mantarlara bağlı zatürre Bu tür zatürre en çok kronik sağlık sorunları veya zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilerde ve yüksek dozda organizma solumuş kişilerde görülür. Buna neden olan mantarlar toprakta veya kuş pisliklerinde bulunabilir ve coğrafi bölgeye göre değişir. COVID-19 dahil olmak üzere virüslerden kaynaklanan zatürre Soğuk algınlığı ve gribe neden olan bazı virüsler zatürreye neden olabilir. Virüsler, 5 yaşından küçük çocuklarda zatürrenin en yaygın nedenidir. Viral zatürre genellikle hafiftir. Ancak bazı durumlarda çok ciddi hale gelebilir. Coronavirüs (COVID-19), ciddileşebilen zatürreye neden olabilir. Zatürre Belirtileri Nelerdir? Öksürük İltihaplı(sarı, yeşil, pas rengi) balgam çıkarma Göğüste ve sırtta batıcı tarzda ağrı 39°-40° yüksek ateş Üşüme ve titreme. Bazı türlerinde ise Halsizlik Eklem ve kas ağrıları Kuru öksürük Ateş yükselmesi İştahsızlık Bulantı ve kusma Kulak ağrısı Baş ağrısı gibi belirtiler olabilir. Bu şikayetlere sahip kişilerin doktora başvurulması önerilir. Zatürre dikkat edilmesi gereken bir hastalıktır.

Zatürre Ne Kadar Bulaşıcıdır?

Zatürreye zemin hazırlayan virüs solunum yoluyla bulaşan bir virüs ise çok bulaşıcıdır. Toplu taşıma araçları ve kalabalık mekanlar bu açıdan daha risklidir. Bağışıklığın düşmesi ile kendini göstermesi daha kolaydır.Öksürük ve hapşırık ile bulaşabileceği gibi virüsün bulaştığı zeminlere temastan sonra elin ağıza teması ile bulaşabilirler. Zatürre çoğunlukla hastanın ağız, boğaz, sindirim kanalındaki bakterilerin akciğere inmesiyle ortaya çıkar. Hasta kişinin yaşlılar, çocuklar ve bebeklerin yanına yaklaşmaması çok önemlidir. 

Zatürre Nasıl Tedavi Edilir?

Zatürre tedavisinde hastanın yaşı, hastalıkları, etken olan virüs veya bakterinin türü, radyoloji ve laboratuvar verilerine göre hareket edilir. Birçok vaka için zatürre evde tedavi edilebilir. Hastalığı ağır geçirenler, yaşlı hastalar ve oksijen veya yoğun bakım desteği gereken hastaların hastaneye yatması gerekir. Tedaviye erken başlanırsa hastalığın iyileşmesi çok daha kolay olurken teşhisi gecikmiş ağır zatürre durumlarında iyileşme zorlaşmaktadır. Erken teşhis ve tedavi için belirtiler fark edildiği anda doktor başvurulması gerekir. Zatürre evde tedavi edilebilen bir hastalık olmasına karşın kişinin sahip olduğu ek hastalıklar, yaşı, vücuda giren virüsün ya da bakterinin niteliği gibi ve bağışıklık sisteminin direnç seviyesi gibi faktörlere bağlı olarak kişinin durumu değişebilir ve kişinin yatarak tedavi edilmesi gerekebilir. Tedavinin amaçlarından biri de optimum yatış süresi sağlamak ve kişiyi uzun süre antibiyotik kullanımına maruz bırakmamaktır. Bu hastalığın tedavi sürecinde kişiye doktorun belirlediği antibiyotikler ya da antiviral ilaçlar, sıvı takviyesi, elektrolit desteği, ağrı kesici ve ateş düşürücüler verilir. Bununla birlikte kişinin sağlıklı ve dengeli beslenip kendini yormaması gerekir. İstirahat önem arz etmektedir Tıbbi tedavilere ek olarak "Pnömokok aşısı" olarak da bilinen zatürre aşısı da seçenekler arasındadır. Bu aşının temel işlevi Streptococcus Pneumoniae bakterisine karşı etkili olmasıdır. Bu bakteri, yukarıda da belirtildiği gibi dünya genelinde pnömoninin ortaya çıkmasında en etkili bakteridir. Aşının asıl olarak riskli kişilere uygulanması önerilir.  Yani 65 yaş üzerinde olan, AIDS gibi hastalıklara sahip olan, bağışıklık sistemi yetersiz olup dalağı alınmış olan ya da kalp hastalığı, akciğer hastalığı gibi hastalıklara sahip olan kişilere pnömokok aşısı önerilir.

Yapılacak olan aşının kısa süreli yüksek ateş, halsizlik, kırgınlık gibi çeşitli yan etkileri olabilir. Ancak bu yan etkiler çoğu durumda kısa süre içerisinde geçer. Ayrıca kişi halihazırda yüksek ateşli bir hastalık yaşıyorsa aşı yapılmaz.