Total kalça protezi çeşitli nedenlerle hasar görmüş ve ileri derecede artroz (kireçlenme) gelişmiş bir kalça ekleminin değiştirilmesi için yapılan bir ameliyattır. esas olarak orta yaştan sonra yapılan bu ameliyat için üst yaş sınırı yoktur. Hasta seçiminde en önemli kriter ağrı ve hareket kısıtlığıdır.  Bu ameliyat ile öncelikli hedef ağrıyı gidermek ve fonksiyonlarda iyileşme sağlamaktır. Cerrahi tedaviden  önce mutlaka cerrahi dışı (konservatif) tedavi yöntemleri denenmelidir. Bu tedavi yöntemleri uygulanmış olmasına rağmen kalça ağrıları kontrol edilemeyen, yürüme, merdiven çıkma gibi günlük yaşam aktiviteleri ileri derecede kısıtlanmış ve eklem kıkırdağında ileri harabiyet olan hastalarda total kalça protezi uygundur.

Durumunun kalça protezi gerektirecek kadar ciddi olup olmadığı konusunda nihai kararı verecek kişinin her zaman hasta olduğu unutulmamalıdır.  Protez Bileşenleri ve Çeşitleri Modern protezlerin hemen hepsi kemiklere sabitlenen ve bu sabit parçalara geçip eklemin hareketlerini yapmak üzere 4 ana parçadan oluşur. Shell (kabuk); Bu parça asetabulum denen yuva oyularak hazırlandıktan sonra yuvaya sıkıştırılarak çakılır. Günümüzde hemen hepsi titanyum ve çimentosuzdur. Protezlerin kemiğe bakan yüzeyindeki poröz yapı ve hidroksiapatit kaplama protez ile kemiğin birbirine tutunmasını sağlar, protezi vücudun bir parçası gibi tesbit eder. Protez sapı (stem); Bu parça femur denen uyluk kemiğinin içine giren parçadır. Günümüzde tüm protezlerde bu parça titanyumdur. Bazı hastalarda polimetimetakrilat etken maddeli çimento (bone cement) kemiğe yapıştırılır ve buna çimentolu protez denir. Kemik erimesi yoksa hemen her zaman çimentosuz protezler kullanılır. Bu protezlerin üzerindeki poröz yapı ve hidroksiapatit kaplama, protez ile kemiğin birbirine sıkıca tutunmasını sağlar, protezi vücudun bir parçası gibi tesbit eder. Liner; Asetabulumda ki Shell denen kabuğun içine kilitlenerek yerleştirilir. Çapı protez markası, hangi maddeden yapıldığı ve en önemlisi yuvanın çapına göre değişir. Polietilen denen plastikten veya seramikten yapılır. Baş; Sapın üzerine sıkıştırılarak sabitlenir. Çapı liner’ın çapıyla aynı olmalıdır. Ancak yükseklikleri kalçadaki kısalık durumuna göre değişir. Baş seçimi ile 8- 12 mm uzatma sağlanabilir.. Başın yapıldığı maddeler metal, seramik, oxinium olabilir 

SIKÇA SORULAN SORULAR

Kalça protezinin ömrü ne kadardır?

Birçok faktöre bağlı olmasına rağmen uygun şekilde yerleştirilmiş bir protezin en az 15 yıl dayanması beklenmektedir. Bu sürenin 30 yıl ve üzerinde olduğu hastalar da vardır. Uzun dönemde takibini düzgün aralıklar ile olmuş hastalarda; protez ömrünü tamamladığı zaman tüm protezin değiştirilmesi yerine sadece ara parçaların değiştirilmesi mümkün olabilmektedir. Protezin ömrünü tamamladığı bazı durumlarda da kemiğe oturan ana parçalar dahil tüm protez de değiştirilebilmektedir. Kalça protezi ameliyatı sonrası evdeki planlama Eve çıkmadan önce hastalara koltuk değnekleri veya walker ile nasıl yürüyeceği, merdiveni nasıl çıkıp- ineceği detaylı uygulamalar ile anlatılır ve gösterilir. İlk başlarda oturup kalkarken mutlaka hastanın tutunabileceği destekleri olan koltuk ve sandalyeler tercih edilir. Oturulan sandalyelerin çok alçak olmamasına özen gösterilmelidir. Oturulduğunda yere göre dizler kalçadan daha yukarıda kalmamalıdır. Evde kayma riski doğuracak durumlardan kaçınılmalıdır. Tuvalet için yükseltici aparatlar, banyo yapılırken yüksek bir duş sandalyesi kullanılmalı veya ayakta destekle duş almaya özen gösterilmelidir. Kalça protezi ameliyatı sonrası yürüme Kalça protezi ameliyatı sonrası aksini gerektirecek bir durum yok ise hastalar ameliyatın ertesi günü hemen yürütülür. Kontrollü olsun diye hastalar önce yürüteç ile yürütülür. Hastanın durumuna göre 3-6 hafta arası sürede yürüteç veya koltuk değneği terk edilir. Kalça protezi ameliyatı sonrası hastanede kalış süresi Hastalar ameliyat sonrası ortalama 3 ile 5 gün arasında hastanede yatmaktadırlar. Bu süreçte cerrahi bölgesinde gelişebilecek olası yüzeysel bir enfeskiyonun takibi ve fizyoterapi uygulanmaktadır. Hastanede uzun süreli kalmanın hastane kaynaklı enfeksiyonlar açısından da olumsuzluğu mevcuttur. Kalça protezi ameliyatı sonrası yatış pozisyonu Kalça protezi için birden çok ameliyat tekniği mevcuttur. Uygulanan tekniğe bağlı olarak ameliyat sonrası öneriler de değişebilmektedir. Genelde ameliyat sonrası hastaların belli bir süre sırtüstü yatması istenir. Ameliyatlı tarafa veya diğer tarafa yan yatma için gereken süre ameliyatın tipine göre değişir. Hastalara nasıl yan dönüp yatacaklarının eğitimi fizyoterapistler tarafından verilmektedir. Kalça protezi ameliyatı sonrası araç kullanma Total kalça protezi ameliyatı sonrası hastanın fiziksel ilerleme kapasitesine göre değişmekle beraber, ortalama 6-9 hafta sonra hastalar otomobil sürmeye başlayabilmektedirler. 3 ay sonra hastalar bisiklet kullanabilirler.

Kalça protezi ameliyatı sonrası komplikasyonlar nelerdir? 

İstisnasız tüm cerrahi girişimler risk taşımaktadır ve kalça protezi de bunun dışında değildir. Riskler, hastanın genel sağlık durumuna göre değişmektedir. Total kalça protezi ameliyatından sonra görülen ciddi komplikasyonlar çok düşük oranda ortaya çıkar. Belli başlı riskler şunlardır: Enfeksiyon: Total kalça protezinden sonra, enfeksiyon yani protezin iltihaplanması % 0.1 ile %2 arasında görülür. Vücudun başka bir yerinde (ör. İdrar yolunda, dişlerde) enfeksiyon olması, şeker hastalığı, aşırı sigara ve alkol tüketimi ve başka kronik hastalıkların varlığı bu riski arttırabilir. Ameliyat öncesinde vücudun başka bir yerinde olabilecek enfeksiyonların tedavisi gereklidir. Ameliyat sırasında koruyucu antibiyotik tedavisi yapılır ve cerrahi sırasında özel önlemler alınarak enfeksiyon riski azaltılır. Protezde enfeksiyon gelişirse, tekrarlayan cerrahiler, protezin çıkartılıp belirli bir süre sonra tekrar yerleştirilmesi gibi işlemler gerekli olabilir. Tromboz: En sık görülen sorun, bacaktaki kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak toplar damarlarlarda pıhtı oluşmasıdır (derin ven trombozu). Bunu önlemek için cerrahiden sonra kanı sulandıracak ilaçlarla koruyucu tedavi ve varis çorabı giyilmesi uygulanır. Bu tedavi gerektiğinde 30 güne kadar uzatılabilir. Ameliyat sonrasında erken dönemde kalça hareketi ve yürüyüşlere başlamak ve hareketsiz kalmaktan kaçınmak, bu riski azaltacaktır. Trombozdan şüphelenildiğinde, yapılan tetkiklerin bunu teyit etmesi gerekmektedir. Tedaviye ancak bundan sonra başlanmaktadır. Çıkık (dislokasyon): En önemli ve sık görülen prblemlerden biridir. Genelikle ilk 3 haftada, hastanın istemsiz veya dikkatsizce yaptığı bazı hareketlerden (bacak bacak üstüne atma, yan dönerken yastık koymama, yere çömelme vb.) olmaktadır. Tedavisi, kalça eklemini anestezi altında yerine getirmek ve dışarıdan uygulanan özel bir breys ile tespit etmek veya yeniden ameliyat etmektir.