Pulmoner Emboli
Pulmoner Emboli Nedir?
Pulmoner emboli, akciğerdeki bir artere kan akışını bloke eden ve durduran bir kan pıhtısıdır. Vakaların çoğunda, kan pıhtısı bacakta derin bir damarda başlar ve akciğere gider. Pıhtı vücudun başka bir yerindeki bir damarda nadiren oluşur.
Pulmoner Emboli Neden Olur?
Arterlerde ve damarlarda kan pıhtıları oluşabilir. Damarlarda oluşan pıhtılara venöz pıhtı denir. Bacak damarları yüzeysel damarlar (cilt yüzeyine yakın) veya derin damarlar (kemiğe yakın ve kasla çevrili) olabilir. Venöz pıhtılar en sık bacakların derin damarlarında görülür. Buna derin ven trombozu (DVT) denir. Bacağın derin damarlarında bir pıhtı oluştuğunda, pıhtının bir kısmının kopup kan yoluyla vücudun başka bir bölgesine, genellikle akciğere gitme potansiyeli vardır. DVT, pulmoner embolinin en yaygın nedenidir.
Pulmoner embolinin daha seyrek görülen diğer kaynakları, yağ embolisi (genellikle büyük bir kemiğin kırılmasıyla bağlantılı), amniyotik sıvı emboli, hava kabarcıkları ve vücudun üst kısmındaki derin ven trombozudur. Pıhtılar kalıcı bir intravenöz (IV) kateterin ucunda da oluşabilir, kopabilir ve akciğerlere gidebilir. Pulmoner Emboli Belirtileri Nelerdir? Her insan semptomları farklı şekilde yaşayabilir. En yaygın semptomlar şunlardır: Ani nefes darlığı (en yaygın) Göğüs ağrısı (genellikle nefes alırken daha kötüdür) Kaygı hissi Baş dönmesi, baş dönmesi veya bayılma hissi Düzensiz kalp atışı Çarpıntı Kan tükürmek veya öksürmek Terlemek Düşük kan basıncı Ayrıca aşağıdakiler gibi derin ven trombozu (DVT) semptomları da olabilir: Etkilenen bacakta ağrı (yalnızca ayakta dururken veya yürürken olabilir) bacakta şişlik Bacak(lar)da ağrı, kızarıklık veya sıcaklık Kızarıklık ve/veya renksiz cilt
Pulmoner Emboli Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavide kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltan kan sulandırıcı (antikoagülan) ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, pıhtının büyümesini durdurmak ve pıhtı oluşumunu önlemek için kullanılır. Kan sulandırıcılar hap , deri altı ya da enjeksiyon (damardan) yoluyla verilebilir. Tedavi genellikle 3-6 ay sürer.
Önceden kan pıhtısı durumu olan olgularda tedavi daha uzun planlanır. Kanser gibi başka bir hastalık için tedavi alan olgularda pulmoner emboli risk faktörü sürdüğü sürece kan sulandırıcı kullanımına devam edilir. Tedavi bazen özellikle de pıhtı oluşumuna genetik yatkınlığı olan kişilerde ömür boyu sürdürülebilir. Pulmoner emboli yaşamı tehdit ettiğinde pıhtıları çıkaracak ya da parçalayacak hastanede uygulanan tedaviler kullanılır.
Trombolitik adı verilen ilaçlar kan pıhtısını hızla çözebilen ilaçlardır. Şiddetli şikayetlere neden olan büyük kan pıhtılarını tedavi etmek için kullanılırlar. Bazı olgularda da kan pıhtısına ulaşmak için kateter adı verilen tüp kullanılır. Nadiren de ameliyat gerekebilir.