Santral sinir sisteminin beyaz cevherinin demiyelinizasyonu ile karakterize denge ve koordinasyon probleminin yoğun şekilde görüldüğü kronik progresif bir hastalıktır.

Myelin hasarına yol açan bir hastalıktır. Merkezi sinir sisteminde demyelinizasyon alanları (demiyelinizan plak) ile karakterize bir hastalıktır. MS hastalığı, santral sinir sisteminin yani beynin ve omuriliğin yangısal bir hastalığıdır. Özellikle santral sinir sistemindeki beyaz madde yapıları hastalanır. Beyaz madde, santral sinir sisteminin kendi içerisinde ve bu bölüm ile vücudun diğer bölümleri arasında iletişimi sağlayan sinir liflerinden oluşur. Ortalama başlangıç yaşı 15-50 arası olmaktadır. MS’de hem genetik faktörler öne çıkar. MS hastalarının %15’de aileden bir kişide MS olduğu belirlenmiştir. MS kadınlarda daha sık rastlanmaktadır. Multipl skleroz ataklarla seyreden bir hastalıktır. Hastaya ve hastalığın tipine göre ataklar değişmekle birlikte, atakların ne zaman ve ne sıklıkla ortaya çıkacağı önceden kesinlikle tahmin edilemez.

Multiple Skleroz Nedenleri Nelerdir?

Multipl skleroz nedenleri günümüzde hala tartışma konusudur. Konu ile ilgili birçok farklı teori üzerinde durulmuş olsa da, hastalık birçok kişide farklı sebeplerle ortaya çıktığı için tam bir görüş birliğine varılamamıştır. Kimi bilim insanları tarafından hastalığın önceden geçirilen çeşitli viral enfeksiyonlar, kişinin yiyerek ya da soluyarak vücuduna alabileceği çeşitli maddeler, zararlı beslenme alışkanlıkları, coğrafi faktörler ya da bağışıklık sistemindeki tahribat gibi sebeplerden dolayı ortaya çıktığı ortaya atılmıştır. Ancak bu teorilerden hiçbiri her tam olarak kanıtlanamamıştır. Saygı duyulan bazı araştırmacıların ortaya attığı bir görüşe göre; multiple skleroz hastalığı kişinin özel bir virüs ile enfekte olması sonucunda ortaya çıkar.

Bu teori uyarınca; kişi ergenlik ya da çocukluk döneminde ileride multipl skleroz hastalığına yol açacak bir virüs tarafından enfekte edilir. Söz konusu virüs yaklaşık 10-15 yıl boyunca kişide herhangi bir olumsuz semptoma ve şikayete sebep olmaz. Daha sonra ise kişinin ileri dönemde yaşayabileceği bazı ağır hastalıklar sonucunda ortaya çıkar (yüksek ateş, viral enfeksiyon, bakteriyel enfeksiyon, şiddetli solunum yolu hastalıkları vb.) Yukarıdaki faktörlere ek olarak MS hastalığı nedenleri arasında aşağıda bahsedilen faktörler de göz önüne alınmaktadır: Ciddi alerjik reaksiyonlar Beslenme bozuklukları, mineral ve vitamin eksikliği Anne karnında bebeğin vücudunda ortaya çıkabilecek çeşitli biyokimyasal vakalar Geçmişte “herpes” ya da “varisella zoster” gibi virüslerle enfekte olmak Ayrıca kişinin etnik kökeninin de bu hastalığın ortaya çıkmasında pay sahibi olduğu söylenebilir. Zira yıllar boyunca toplanan veriler incelendiğinde Kuzey Avrupa, Kuzey Amerika ve Kanada'da (asıl olarak beyaz ırkın yaşadığı bölgeler) hastalığın daha yüksek oranda görüldüğü bildirilmiştir. Bununla birlikte, sarı ve siyah ırka mensup olan kişilerin hastalığa karşı korumaları daha yüksektir.

Başlangıç Belirtileri Nelerdir ?

Belirtiler beyni, beyinciği, beyin sapını ve omurilikte etkilediği yerlere göre değişmekle birlikte genel olarak; vücutta uyuşmalar, kas güçsüzlüğü, Yorgunluk Koordinasyon bozukluğu, bulanık-çift görme, baş dönmesi MS’i düşündürebilecek en önemli ip uçları şunlardır; Şikayetlerin genç yaşta (20-40 yaş) başlaması Merkezi sinir sisteminin değişik bölgelerinin tutulduğuna dair belirtiler Belirtilerin tekrarlayıcı nitelikte olması Semptomların iyileşmesi ve tekrar ortaya çıkması Ataklarda sık görülen semptomlar Görme kaybı; inflamatuar optik nörit Yüz ya da ekstremitede tek taraflı hissizlik parestezi; sıklıkla aynı yada karşı ekstremiteye veya gövdeye yayılır Ekstremiteyi kullanmada beceriksizlik Bir veya daha fazla ekstremitede kuvvetsizlik Yürüyüş veya gövde ataksisi Bulantı ve kusma 

Hastalığın Evreleri Nelerdir?

1.Evre (Erken Dönem = Minimal disabilite mevcutken) Bağımsız olarak yürüyebilen fakat yürüme mesafesi kısalmış olan bu hastalarda; Postüral kontrolün geliştirilmesi Normal hareket kompanentleri ve paternlerininfasilitasyonu Kas kuvvetinin geliştirilmesi Normal duruş dengesi, yürüme ve koordinasyonun geliştirilmesi ▪ Hastalık hakkında bilgilendirme ve günlük yaşamda dikkat etmesi gereken prensiplerin öğretilmesi (sıcak ve enfeksiyonlardan korunma gibi) ▪ Ev programı ile düzenli egzersiz alışkanlığının yerleştirilmesi 2. Evre (orta dönem = orta derecede disabilite mevcuttur) Unilateral veya bilateral destekle de olsa çok kısa mesafe yürüyebilen bu hastalarda Göğüs fizyoterapisi yöntemlerini kullanarak hastanın akciğer kapasitelerini mümkün olan en iyi durumda tutmak Kas kuvvetini korumaya ve mümkün olduğunca artırmaya çalışmak N.E.H nin devamını sağlamak Proksimal kas gruplarını fonksiyonel halde tutmaya çalışmak Spastisiteyi inhibe etmek 3. Evre (ileri dönem = şiddetli derecede disabilite mevcuttur) Tekerlekli sandalye ve yatağa bağımlı bu hastalarda Uygun tekerlekli sandalye dizaynı ve sandalyede yapacağı egzersizlerin öğretilmesi Uygun yatak seçimi Yatak komplikasyonlarının önlenmesi (akciğer enfeksiyonları, dekübit ülserleri, eklem kontraktürleri vs.) Uygun transfer yöntemlerinin öğretilmesi Ev içi düzenlemeler 

Multiple Skleroz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tıbbi Terapi Fizik Tedavi Psikoterapi Tedavide dikkat edilmesi gereken prensipler: Atak dönemlerinde fizik tedavi uygulanmamalı, hasta kesinlikle dinlendirilmelidir.

Hasta atak dönemlerinde ilaç tedavisi alırken, fizik tedavi minimuma indirgenmeli, daha çok yatak içi egzersizler tercih edilmelidir. Egzersiz programı hastayı yormayacak şekilde planlanmalı, uzun dinlenme periyotları içermelidir. Elektrik stimülasyonunun kası kuvvetlendirmek amacıyla kullanımında yarattığı kaslar yorgunluğa neden olabileceği için hasta iyi gözlenmelidir. Sıcak uygulamalardan kesinlikle kaçınılmalı, tedavi ortamı serin olmalı ve sabah tedavileri tercih edilmelidir.