Böbrek hastalıklarından bir tanesi olan ve sıklıkla karşılaşılan böbrek taşı hastalığı, böbreğin iç kısmında idrarı süzdüğü bölgede taş oluşmasıyla tedavi edilmediği takdirde böbrek kaybına, böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Bu nedenle zamanında teşhis edilerek tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Böbrek taşı oluşumu riskini arttıran faktörler şunlardır: Obezite Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları Daha önce böbrek taşı sorunu geçirmiş olmak Yetersiz fiziksel aktivite Doğumsal böbrek anormallikleri Böbreklerde herhangi başka bir hastalığın bulunması Kronik bağırsak problemleri Gut hastalığı Böbrek Taşı Belirtileri Böbrek taşı hastalığının bilinen en yaygın belirtileri şunlardır: Şiddetli göğüs, karın ve bel ve yan ağrıları Bulantı ve kusma İdrarda kan görülmesi İdrarda yanma İdrar yapamama Böbrek Taşı Çeşitleri Kalsiyum taşları: Kalsiyum bileşenlerinden oluşan kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat gibi kalsiyumun çeşitli bileşiklerinin oluşturduğu taşlardır. Tüm böbrek taşı vakalarının yaklaşık %75'i kalsiyum taşlarından oluşmaktadır. Ürik asit taşları: Kanda ürik asit miktarını yükselten yüksek proteinli diyetle beslenen, gut hastalığı olan bireylerde görülen böbrek taşı türüdür. Sistin taşları: Metabolik bozukluklardan kaynaklanan ender görülen bir böbrek taşı türüdür. Sitruvit (enfeksiyon) taşları: idrar yolu enfeksiyonları nedeniyle oluşan bu taş türü, çok hızlı büyümesi nedeniyle kısa sürede ciddi böbrek hasarına yol açabilmektedir. Böbrek Taşı Nasıl Teşhis Edilir? Böbrek taşının teşhis edilmesinde fizik muayene ve tıbbi öykü ile beraber çeşitli laboratuvar testlerinin yanı sıra tıbbi görüntüleme tekniklerinden yararlanılır.

Bu tanı testlerinden bazıları şunlardır: Ultrasonografi Üreteroskopi Röntgen Bilgisayarlı tomografi (BT) İdrar tetkiki ve kültürü Kanda böbrek fonksiyon testleri Böbrek Taşı Tedavisi Böbrek taşı tanısı konulduktan sonra uygulanacak tedavinin planlamasında taşın büyüklüğü ve böbrek içindeki yerleşimi en önemli faktörlerdir. Böbrek taşının boyutu arttıkça hastanın taşı kendiliğinden ya da medikal yollarla düşürme şansı azalıyor. Ayrıca taşın böbrek içerisindeki yerleşimi böbrek içerisinde üst kısımlarda ise alt kısımda olanlara göre düşürme şansı daha yüksektir. Sık tekrarlayan taş hastalarında, taş oluşumunun altındaki sebebin tespit edilmesi tekrarlama riskini azaltması ve tedavi açısından çok önemlidir. Özellikle taş analizi, kanda kalsiyum, magnezyum, fosfor, ürik asit, D vitamini ve parathormon düzeylerine bakılması, idrar pH’ının, idrarda sistin, ürik asit, oksalat düzeylerinin incelenmesi ve altta yatabilecek metabolik ya da hormonal bir neden tespit edilirse bunların tedavi edilmesi böbrek taşlarının tedavisinde ve önlenmesinde önem taşıyor. Tekrarlayıcı böbrek taşlarında taşın cinsine göre ilaç tedavisi değişebiliyor.

Medikal tedavinin amacı idrardaki kristallerin çözünürlüğünü artırmak ve bunların böbrekte çökerek taşlaşmasını engellemek oluyor. Tedavi Yöntemleri Ses Dalgalarıyla Taş Kırma (ESWL) ESWL (Vücut Dışı Şok Dalgaları ile Taş Kırma Bir kaynaktan çıkan ses dalgaları floroskopi(röntgen) eşliğinde ciltten böbrek taşına iletilmekte, ses dalgaları ile kırılan küçük parçalar idrar yolu ile atılmaktadır. İşlemin başarısını taşın yeri, sertliği, sayısı böbreğin anatomik yapısı, cilt böbrek mesafesi gibi birçok faktör etkilemektedir. Genellikle 2 cm den küçük taşlar eswl için uygundur. İşlem taşın konumu, büyüklüğü ve kullanılan cihaza göre değişmekle beraber 30 - 45 dakika sürmektedir.

Gerekli durumlarda 3 seansa kadar uygulanabilmektedir. İşlemin ayaktan yapılıyor olması, anestezi gerektirmiyor olması en önemli avantajları iken taşın kırılamaması, kırılan parçaların dökülememesi ya da dökülme esnasında ağrı yapması en önemli dezavantajıdır. Üretere (mesane ile böbrek arasındaki idrar kanalı) geçmiş olan taşların tedavisinde kullanılan, dış idrar yolundan girilerek yapılan kapalı bir ameliyat tekniğidir. İşlem genel ya da spinal (belden aşağısı uyuşturularak) anestezi altında yapılabilmektedir. Rijit ya da fleksibl (esnek) endoskopik cihazlar kullanılarak dış idrar yolundan girilerek taşa ulaşılmakta sonrasında cihaz içerisinden gönderilen lazer ile taş parçalanmaktadır. Gerekirse basket kateter ile parçalar dışarı alınmaktadır. İşlem sonrasında üreterde ödem oluşmuşsa, kırılan taş çok büyükse ya da idrar yolunda yaralanma olmuşsa geçici stent konulabilmektedir.

Genellikle iki hafta sonra stent çekilmektedir. İşlem esnasında herhangi bir kesi ya da delme işlemi olmadığı için normal hayata dönüş çok hızlı olmaktadır. Başarı şansı çok yüksektir. Aktif idrar yolu enfeksiyonu olan hastalar dışında rahat bir şekilde uygulanabilmektedir. En önemli riskleri; İdrar kanalında cihazın geçişini engel olacak darlık varsa stent konulup 2 seansta taşa müdahale edilebilmektedir. İdrar yolunun yaralanması İdrarda kanama, ateş bulunmaktadır. Esnek yapıda ince bir endoskop vasıtasıyla, vücuda herhangi bir kesi ya da delik açmadan, idrar kanalından böbreğe kadar girilip, buradaki taşların lazer yardımıyla kırılması ya da alınması işlemidir. Bu işlem için özel üretilmiş endoskoplar (fleksibl üreterorenoskop) kullanılmaktadır. Yaklaşık 3 mm kalınlığında ve 60-70 cm uzunluğundaki bu aletlerin ucu cerrah tarafından cihazın arkasından kumanda edilebilmektedir. Bu sayede böbreğin her odacığına girilebilmekte ve buradaki taşlara ulaşılarak lazer yardımıyla kırılabilmektedir.
 Avantajları Nelerdir? Herhangi bir kesi ya da delme işlemi yapılmadığı için hasta aynı gün taburcu edilebilmekte; ertesi gün ise normal günlük yaşantısına dönebilmektedir.

Başarı şansı oldukça yüksek, komplikasyon (istenmeyen yan etki) oranı ise düşük bir ameliyat tekniğidir. Aktif idrar yolu enfeksiyonu olan hastalar dışında tüm hastalara güvenle uygulanabilmektedir. Perkütan Nefrolitotomi (PCNL) Sırttan küçük bir delik ile böbrek içerisine girilerek böbrek taşlarının tedavisi için kullanılan endoskopik (kapalı) bir ameliyat tekniğidir. Genellikle 2-3 cm den büyük ya da diğer yöntemlerde (ESWL, RIRS) başarısız olunması durumunda tercih edilmektedir. Genel anestezi altında sırttan 1 cm’lik kesi ile girilerek böbreğe ulaşılmakta ve taşlar kırılarak ya da daha küçük olanlar bütün olarak dışarı alınmaktadır. İşlem sonrası gerekli olursa 1-2 günlüğüne kesiden bir plastik tüp konulabilmektedir. PCNL ameliyatı geliştirilen yeni cihazlar sayesinde daha küçük kesilerden yapılabilmektedir. Standart yöntemde 30 fr (1cm) çaplık tüpler gerekirken, mini-PCNL de bu 15-18fr (5-6mm), ultra mini-PCNL de 12-14 fr (3-4mm) tüp çapına düşülmüştür. Kullanılan cihazın kalınlığı azaldıkça kanama gibi yan etki riski düşmekte işlem sonrası iyileşme daha hızlı olmaktadır.

Op. Dr. Serhat Özgün

prostat ameliyatı, lazerle taş kırma, holep, prostat kanseri, prostat, prostat ameliyatı, lazerle taş kırma, holep, prostat kanseri, sgk prostat ameliyatı karşılıyor mu, prostat sağlığı, üroloji, prostat hastalıkları, prostat tedavisi, prostat cerrahisi, lazerle prostat ameliyatı, prostat problemleri, prostat iyi huylu büyüme, prostat belirtileri, prostat biyopsisi, prostat muayenesi, prostat ultrasonu, prostat hormon tedavisi, prostat biyopsi sonucu, prostat kanseri evreleri, prostat kanseri tedavisi, prostat kanseri belirtileri, prostat kanseri risk faktörleri, prostat kanseri tanısı